Wachtend op Nabih Berri

Artikel van Michael Young, eerst geplaatst in de Libanese krant de Daily Star op donderdag 27 juli (vertaling en alle fouten van mij)

De secretaris-generaal van Hezbollah, Sayyed Hassan Nasrallah wachtte tot de vroege woensdagmorgen om ons te vertellen dat een nieuwe periode was ingegaan: het bombarderen voorbij Haifa, terwijl hij Hezbollah’s acties rechtvaardigde met verwijzing naar het nationale Libanese belang, in tegenstelling tot zijn eerder claim dat hij aan het vechten was voor de Arabische en Moslim Ideaal-staat. Zijn uitspraken volgde een paar uur na de opmerkingen van een andere hooggeplaatste partijfunctionaris, Mahmoud Komati, die zei dat Hezbollah was verrast bij Israël’s reactie op de gevangenneming van twee soldaten op 12 juli.

Komati’s erkenning was verontrustend voor vier redenen. Het was waarschijnlijk niet waar omdat Hezbollah tijdens haar planning van de ontvoering van de soldaten vrijwel zeker rekening hield met wat Israël zou doen; de erkenning was bedoeld om de schuld weg te halen van Hezbollah omdat, zou het geweten hebben van de Israëlische reactie, honderdduizenden Libanese daklozen Hezbollah verantwoordelijk zouden houden voor hun lot. En, indien Komati de waarheid zou vertellen dat Hezbollah het niet wist, dan zou de partij schuldig zijn aan het uitlokken van een nationale ramp gebaseerd op onzorgvuldige planning.

De vierde reden was meer banaal: het weersprak wat Nasrallah later zei. In zijn verklaring op Al-Manar (TV kanaal beheerd door Hezbollah – RB), de secretaris-generaal verklaarde dat Hezbollah wist van het voornemen van Israël om een militaire operatie te starten in oktober. In dat geval wist het zonder meer dat Olmert’s regering hard zou optreden voorafgaand aan deze deadline. En alsof dat nog niet duidelijk genoeg was, de gespierde reactie van Israël in mei zou duidelijk genoeg moeten zijn, toen raketten werden afgevuurd op Israël vanuit Libanon.

Gezien de stemming in het kamp van Hezbollah is het duidelijk dat Nasrallah een eindeloze oorlog nastreeft om politiek te overleven. De minister van Buitenlandse Zaken van Amerika, Condoleezza Rice, gaf hem, conform verwachtingen, geen garanties door een serie van dictaten aan Libanon op te leggen in plaats van flexibele onderhandelingsposities. Men zal moeten wachten op haar terugkeer in de regio, wanneer de echte onderhandelingen zullen beginnen. En dit zal nog wel even duren.

Maar hoe lang kan Nasrallah het vol houden? Vaak is gewezen naar zijn bekende toewijding en het feit dat hij nu twee opties heeft: overwinning of nederlaag. Als hij deze analyse deelt, dan is hij op weg naar zijn ongeluk omdat vroeger of later het gewicht van het confessionele systeem in Libanon zijn nederlaag zal bezegelen als hij weigert om de nodige concessies te doen. De reden is eenvoudig: Geen enkele Libanese leider - niet Amin Gemayel in 1982, Michel Aoun in 1989 of Emile Lahoud in 2004 - kan het land oneindig tegen het breekpunt aanduwen, of het land in destabilisatie storten zonder dat de oude sektarische mechanismen dit corrigeren. In afwezigheid van zulke concessies is het systeem gewoonlijk in oorlog beland.

Het was duidelijk in het afgelopen jaar dat Hezbollah ondanks haar militaire sterkte, geen enkel gevoel heeft voor de subtiliteiten van nationale sektarische politiek. Misschien is dat wel omdat de sjiieten nooit echt toegang hadden tot deze politiek tot aan 1975, toen de Burgeroorlog startte. Maar het was ook omdat de partij 15 jaar van de naoorlogse periode besteedde aan het verwerven van een groot militair arsenaal en de optie van oorlog, daarbij verwend door Syrië, alsmede verzekerd was van zetels in het parlement. Ze hebben nooit echt hun best gedaan om middels Byzantijnse evenwichtskunsten een coalitie te smeden dat de religieuze lijnen oversteeg.

Nasrallah is één en al brandende ambitie, en daardoor heeft hij zich nooit beziggehouden met details als sektarische onderhandelingen. En vandaag de dag, met Hezbollah vechtend voor een oorlog namens afwisselend de Arabieren, Islam, Libanon en de sjiieten (wie kan zijn uitbarsting vergeten direct na de eerste aanvallen van Israël dat Israël nooit de kinderen van Mohammad, Ali, Hassan en Hussein zal verslaan (typische Sjiieten namen – RB)), zouden het wel eens zijn Libanese partners kunnen zijn die uiteindelijk besluiten in hoe Hezbollah zich gaat gedragen.

Nasrallah zou deze opmerking nu verontwaardigd van de hand doen. Maar met het aanhouden van de oorlog, de impact van de vluchtelingen, het feit dat hun lange reaallocatie de macht van de sjiieten negatief beïnvloedt, dat de meeste Libanezen tegenstander zijn van een conflict zonder einde en de toenemende economische schade van de gewelddadigheden, zal de secretaris-generaal, en wellicht ook zijn sjiietische kameraden, in het bijzonder Parlementsvoorzitter Nabih Berri, dwingen om de wijsheid van verdere koppigheid ter discussie te stellen. Nasrallah kan niet de oorlog verklaren aan de gehele Libanese samenleving. Het lijkt beduidend verstandiger nu voor hem om een stap terug te doen en te bekijken wat er nog te redden valt.

Berri zal een sleutelrol spelen in de komende weken. Hij is de hoogste sjiietische functionaris in het land en bevind zich nu in een lastige positie tussen zijn gemeenschap en het land. Vooralsnog heeft Hezbollah Berri alleen toegestaan om namens Hezbollah te onderhandelen over de uitwisseling van gevangenen en een staakt het vuren. Echter, Berri zal het vooruitzicht om de wraak van de goden af te roepen (Gotterdammerung, correct vertaald? – RB)over de sjiieten niet bepaald verwelkomen en het dilemma van Nasrallah geeft hem een mogelijkheid om terug te komen in de politiek na jaren van machtserosie. De politieke meerderheid wil liever niet eisen stellen aan Nasrallah zonder een sjiietische partner, derhalve zijn alle ogen gericht op Berri.

Dat is een reden waarom de onvriendelijke ontmoeting tussen Berri en Rice van afgelopen maandag goed voor hem uitpakte. Het versterkte zijn imago onder de sjiieten dat hij niet aan de leiband van Amerika loopt en doordat de ontmoeting bevestigde dat Berri een noodzakelijk onderdeel is van een internationaal vredesplan. Echter, het is nog te vroeg voor Berri om zijn verstandhouding met Nasrallah en zijn eigen achterban te riskerend door meer flexibel te zijn. Mocht Berri het kamp van Nasrallah verlaten, dan zal dat pas na vele weken van vechten en toenemend geweld zijn. Cynisch gezegd: Berri zou kunnen afwachten om te zien of Hezbollah militair aan de verliezende hand is voordat hij zijn keuze maakt.

Nasrallah heeft een oorlog voorbij Haifa aangekondigd, terwijl de Israëlieten nu bezig zijn met een grondoorlog voorbij Bint Jbeil. Maar Hezbollah kan binnenkort op twee fronten aan de slag: Israël in het zuiden en, bij wijze van spreken, in Libanon zelf. Laten we hopen dat Nasrallah zijn strijd niet voortzet voorbij Bint Jbeil: in de richting van Beiroet en voorbij Beiroet.