Michel Aoun: "going back to his roots"

Sinds de terugkeer van Michel Aoun, de voormalige opperbevelhebber van het leger die een mislukte ‘bevrijdingsoorlog’ tegen de Syrische bezetters opzette en vervolgens werd verbannen naar Parijs, is het christelijke kamp in twee groepen verdeeld: enerzijds een groep christenen die pro-regering zijn, aangevoerd door politici als Boutros Harb, Fares Souaid en Samir Geagea en anderzijds de Groep rond Aoun die tegen de regering is. Let wel, de regering is tegen Syrië, of althans wil een herziening van de relatie met het buurland, terwijl de oppositie juist pro-Syrië is. De oppositie bestaat met name uit Hezbollah, aangevuld met diverse andere “verliezers” van de laatste nationale verkiezingen van mei 2005.

Velen hebben het Michel Aoun kwalijk genomen dat juist hij, als rabiate anti-Syrië strijder, bij terugkeer na zijn ballingschap in Parijs de kant van de pro-Syrische groepering Hezbollah heeft gekozen en wel door het afsluiten van een strategisch pact. Men had van Aoun verwacht dat hij zijn anti-Syrië lijn zou doorzetten, zoals hij dat ook vanuit Parijs had gedaan. Hij gaf regelmatig interviews in Parijs waarin hij er telkens op hamerde dat Libanon bevrijd zou moeten worden van de Syriërs. Dit was zijn paradepaardje en de belangrijkste reden voor zijn populariteit. Maar bij terugkomst tapte hij uit een ander vaatje. Hij pleitte voor verzoening en voor het opbouwen van een productieve samenwerking met Syrië.

In eerste instantie kon hij zijn samenwerking met Hezbollah verkopen vanuit de éénheidsgedachte. Als presidentskandidaat immers, moest hij bereid zijn om boven de partijen te staan en bruggen te slaan naar juist die groepen die tot nu toe buiten spel waren gebleven. Deze idealistische uitleg is prachtig natuurlijk en, mits integer, zou er veel voor te zeggen zijn. Hezbollah wordt nog altijd beschouwd als een politieke paria en serieuze gesprekken worden nauwelijks met hen gevoerd. De bestaande politieke machten plaatsen zodoende een grote bevolkingsgroep buiten spel en het is maar de vraag hoe lang een democratie zich dat kan veroorloven. Het ligt voor de hand om op een zeker moment een reactie te verwachten van degenen die aan de zijlijn van de democratie zijn geplaatst.

Aoun reikte zijn hand derhalve uit naar Hezbollah en op zich was daar niets mis mee. Wel moet bedacht worden dat hij bij zijn terugkomst allereerst aansluiting probeerde te zoeken bij de overige christelijke leiders en hun soennitische partners. Dat mislukte echter, mede omdat Aoun uitspraken deed waarin hij claimde verantwoordelijk te zijn voor de uittocht van de Syriërs en niet Rafiq Hariri. Ook werd zijn openlijke ambitie voor het presidentschap niet op prijs gesteld door andere kandidaten met als gevolg dat de poging tot samenwerking werd stopgezet.

Aoun zocht vervolgens zijn heil bij de oppositie en kwam logischerwijs uit bij Hezbollah. Daar eenmaal aanbeland, kwam Aoun met het idealistische verhaal op de proppen. Nu ja, goed, als politicus moet je wel opportunistisch zijn en zijn aanhangers hadden er alle begrip voor. Zijn status was in zijn afwezigheid alleen maar gerezen en hij kon derhalve geen kwaad doen bij zijn achterban.

Toch, de oorlog bracht daarin verandering. Aoun nam geen afstand van de acties van Hezbollah, verdedigde die zelfs hartstochtelijk, en bracht zodoende een steeds groter deel van zijn aanhangers aan het twijfelen. Juist onder christenen was er veel (stil) protest tegen de acties van Hezbollah die in hun ogen het land in de afgrond stortte. Aoun besefte blijkbaar niet wat er onder zijn eigen achterban leefde, een bekend probleem voor politici.

Ook het bombarderen van de bruggen in het noorden waar veel christenen wonen, bracht de oorlog wel erg dichtbij voor zijn stemmers. Ook ontstonden er lange vertragingen omdat de snelweg naar het noorden op drie plaatsten kapot was geschoten.

Na de oorlog riep Hezbollah de “goddelijke overwinning” uit. “Ja, ja”, werd er cynisch gereageerd door christenen, “door hun goddelijke overwinning staan wij elke dag in een “goddelijke file”.

Aoun heeft als reactie daarop zich in de afgelopen weken wat meer weten te distantiëren van Hezbollah. Zo gaf hij een interview waarin hij stelde dat hij niet automatisch alle acties van Hezbollah volledig onderschrijft. Ook begon hij zich steeds meer uit te spreken voor het belang van de christenen en voorzichtig verliet hij daarmee de éénheidsgedachte van vorig jaar.

Morgen, zondag 15 oktober, worden grote demonstraties georganiseerd in het hele land door de partij van Aoun om de doden te herdenken die vielen tijdens de ‘bevrijdingsoorlog’ die Aoun voerde tegen de Syriërs en op 13 oktober 1990 verloor. Op zich vreemd om de dag van de eigen nederlaag zo massaal te herdenken, maar belangrijker is het feit dát het wordt herdacht en wel juist nu. Om zo de nadruk te leggen op zijn strijd indertijd tegen Syrië, gaat Aoun duidelijk door met de verwijdering van Hezbollah. Die zijn immers dik bevriend met Syrië.

De verwijdering met Hezbollah betekent overigens niet dat Aoun nu dichterbij de andere partijen (christenen en soennieten) komt te staan. Integendeel, zijn anti-overheidsretoriek neemt alleen maar in kracht toe. Libanon houdt voor de zoveelste keer zijn hart vast: de organisatie benadrukt het vreedzame karakter maar je weet maar nooit: als de vlam in de pan slaat, kan het snel uit de hand lopen. Gelukkig is het vandaag voor het eerst echt flink aan het regenen. De weersverwachting voor morgen schijnt ook veel regen en onweer te zijn. Hopelijk houdt men daardoor het hoofd extra koel.