Jetz geht’s los

Eindelijk duidelijkheid over de acties van Hezbollah: na lang wachten, veel onduidelijkheid en nog meer dreigende taal heeft Hezbollah leider Nasrallah vanmiddag op TV aangekondigd dat vanaf morgenmiddag 3 uur er een open demonstratie wordt gehouden in het centrum van Beiroet. Het wordt, schattig genoeg, een sit-in genoemd: Peace, love en ongetwijfeld een paar kalashnikovs

Meteen paniek in de supermarkten waar iedereen als een gek aan het inkopen sloeg. Vreemd is dat toch: men weet dat deze aankondiging elk moment kon komen maar toch de paniek. Had men niet eerder even kunnen winkelen, zou je denken…

Zelf was ik met onze auto bij de APK, de jaarlijkse autokeuring. Dat is in Libanon gecentraliseerd en dus moet je naar de APK van Beiroet. Dit is een immens grote hal waar zo’n 100 auto’s gelijktijdig kunnen worden gekeurd. Het is ook vlakbij het voormalig hoofdkantoor van Hezbollah. Het was erg druk want de deadline was vandaag wegens einde van de maand. We stonden met zijn allen gezellig te wachten (reken op ruim een uur wachttijd) toen we opeens geweerschoten hoorden: mitrailleurs en ook losse pistoolschoten. Iedereen direct kijken waar het vandaan kwam, maar overdag zie je dat niet. Later begreep ik dat het een reactie was op de speech van Nasrallah waarin hij de sit-in aankondigde. Wel angstaanjagend omdat de schoten van alle kanten te horen waren.

Had ik niet even eerder kunnen keuren, zou je denken…

In ieder geval, morgen begint het dus. Niemand weet hoe heftig het gaat worden, maar uiteraard hoopt men op vreedzame demonstraties. Onduidelijk is of de overheid de demonstratie gaat toestaan of dat ze zullen proberen om het centrum van Beiroet af te grendelen. Ook onduidelijk is hoe lang het gaat duren. Hezbollah heeft aangekondigd een open demonstratie te houden totdat de regering weg is. Daarnaast roept men op tot een open staking

Opvallend is dat president Lahoud de overheidsdienaren heeft opgeroepen om burgerlijk ongehoorzaam te zijn en te gaan staken. Hij maakt zich blijkbaar zorgen over de loyaliteit van leger en politie die vooralsnog aan de kant van premier Siniora lijken te staan en niet aan de kant van Lahoud. Dit was al eerder duidelijk tijdens de demonstratie op 14 maart vorig jaar: Lahoud gaf orders aan de opperbevelhebber van het leger om hard op te treden tegen de demonstranten, maar daar werd geen gehoor aan gegeven door het leger.

Erg onduidelijke situatie momenteel. Iedereen is erg gespannen, scholen schijnen gesloten te zijn en als ze al open zijn, niemand die zijn kinderen zal sturen. Ook onze dochter Janine blijft thuis. Angstig kijkt men TV en wacht op de dag van morgen. Ik heb geluk: een hele dag een afspraak bij een cliënt die 50 meter van ons huis gevestigd is.

Onduidelijkheid over de grondwet

Afgelopen zondag heeft de Libanese regering naar verwachting het wetsvoorstel tot oprichting van het VN Tribunaal aanvaard. In een reactie stelden zowel president Lahoud als parlementsvoorzitter Berri dat dit wetsvoorstel ongrondwettelijk is omdat de regering zelf illegaal is. Beiden spraken van een staatsgreep die feitelijk heeft plaatsgevonden nu de regering op eigen houtje bijeenkomsten houdt en wetsvoorstellen indient. Premier Siniora, echter, stelt dat de regering wel degelijk legaal is omdat het quorum (nog steeds) wordt gehaald. Tja, wie heeft er gelijk?

Een simpele vraag, zou je denken: gewoon even nalezen in de grondwet. Maar dat valt tegen. Zelfs in kranten en op de TV journaals worden diverse lezingen gegeven van hoe het nu verder moet. Voor zover ik het kan begrijpen is het als volgt:

Stap 1: De regering heeft een wetsvoorstel ingediend bij het parlement. Deze moet in zitting bijeenkomen om het voorstel te bespreken.

Onduidelijkheid 1: Moet het wetsvoorstel worden meeondertekend door president Lahoud voordat het naar het parlement wordt gestuurd of niet? Sommigen zeggen ja, anderen zeggen nee.
Onduidelijkheid 2: Is alleen Berri gemachtigd om een zitting van het parlement af te roepen of moet hij ook gehoor geven aan een oproep van de meerderheid van de parlementsleden om een zitting te organiseren? De één zegt nee, de ander ja. Ook hoor je dat de meerderheid weliswaar een oproep kan doen, maar dat Berri die naast zich neer kan leggen.

Stap 2: Het parlement aanvaardt het wetsvoorstel en stuurt het naar de president voor goedkeuring.

Onduidelijkheid 3: Stel dat de president de wet niet goedkeurt wat dan? Enerzijds hoor je dat de wet automatisch wordt aangenomen na 15 dagen of dient de wet opnieuw ter goedkeuring worden voorgelegd aan het parlement en opnieuw doorsturen naar Lahoud en pas dan na 15 dagen automatisch tot wet verklaren?

Onduidelijkheid 4: Als de president de wet afwijst en het parlement wil de wet opnieuw bij de president indienen, dan moet het parlement worden ontbonden waarna verkiezingen volgen. Het nieuwe parlement moet dan opnieuw het voorstel indienen waarna de president binnen 15 dagen de wet kan goedkeuren. Doet hij dat niet, dan wordt de wet automatisch aangenomen.

Stap 3: Eigenlijk de eerste stap, maar goed: Is de regering legaal of illegaal? Siniora zegt van wel, de oppositie zegt van niet. De laatste meent dat de grondwet voorschrijft dat alle stromingen in Libanon vertegenwoordigd moeten zijn in de regering. Dat schijnt inderdaad te kloppen, maar de grondwet schrijft niet voor in welke mate de vertegenwoordiging moet zijn: naar rato of niet? Er is nu een sjiiet in de regering, dus formeel zijn de sjiieten vertegenwoordigd. Probleem voor Hezbollah echter is dat deze minister niet pro-Hezbollah is. Maar ja, daar schrijft de grondwet weer niets over.

Siniora op zijn beurt zegt dat de regering wel degelijk legaal is omdat het quorum wordt gehaald en ook omdat de sjiieten van harte welkom zijn. De deur staat open, maar als men niet wil toetreden tot de regering is dat een keuze die niet de regering lam zou moeten leggen, aldus Siniora. Ook wijst Siniora erop dat tot nu toe alle besluiten in unanimiteit zijn genomen, dus de vrees van Hezbollah voor een dictatuur van de meerderheid is niet op feiten gebaseerd.

Tja. Het lijkt zo simpel, maar de interpretatie van de grondwet laat veel te wensen over. Opvallend is eigenlijk waarom men dit niet weet. Zou het te maken kunnen hebben met het feit dat dergelijke situaties zich niet eerder hebben voorgedaan? Libanon is immers op consensus gebaseerd terwijl momenteel de messen worden geslepen. Men heeft wellicht geen ervaring met het uitspitten van de grondwet en ook geen behoefte aan dergelijk getheoretiseer. Ook wel logisch omdat het maar de vraag is of beide partijen momenteel nog het geduld hebben om een flinke boom over de grondwettelijke aspecten van het VN Tribunaal te spreken.

Hezbollah heeft aangekondigd deze week, wellicht al vandaag, met verrassingsacties te beginnen. Die worden niet van te voren aangekondigd, en kunnen een ludiek karakter hebben. Dat laatste klinkt voor Nederlandse begrippen lekker oubollig en je krijgt meteen beelden voor ogen van demonstrerende politieagenten met opblaaspoppen en teksten als ‘deze kun je naaien, ons niet!” Leuk, dagje Den Haag en morgen gezond weer op. Dat idee.

Hier moet je het meer zoeken in massademonstraties die goed uit de hand kunnen lopen. En de demonstranten maar hopen dat de oproerpolitie en het leger flink hard gaat uithalen zodat voor iedereen duidelijk wordt dat de regering zelfs eigen Libanezen onder vuur neemt.

Ook schijnt er vanmiddag een demonstratie te worden georganiseerd door regeringsgezinde partijen ter nagedachtenis van de vorige week doodgeschoten Pierre Gemayel. Kortom, het wordt een drukke boel de komende dagen. Voor de zekerheid hebben veel mensen al extra voedsel ingeslagen. Het was flink druk afgelopen weekend in de supermarkten en de lege schappen kwamen ons oh-zo vertrouwd voor.

De hele situatie roept de vraag op of het ooit nog goed komt met Libanon? Iedereen die het hoopt maar niemand die het weet. Hierover hopelijk later meer.

Wat een dagen!

Dat waren me de dagen wel. Er is een hoop gebeurd in Libanon: de moord op Pierre Gemayel, de grote bijeenkomst van naar schatting meer dan een half miljoen mensen en aansluitend de begrafenis. En natuurlijk het belangrijkste, voor ons althans: de verhuizing naar het nieuwe appartement. Brigitte en ik hebben weinig meegekregen van al de commotie, we waren vooral bezig met de verhuizing die twee dagen in beslag nam (woensdag en donderdag). Gisteren en vandaag wordt er gestaakt dus konden we de tijd goed gebruiken om een begin te maken met het uitpakken van alle dozen en noem maar op. Het zal nog wel enkele weken duren voordat alles op orde is.

Goed, terug naar de politiek. Een paar punten op een rij die me opvielen:
Hezbollah klaagde op TV dat de moord op Pierre Gemayel was bedoeld om hen en Syrië in een kwaad daglicht te stellen. Veel Libanezen geven Syrië & Vrienden de schuld van de moord en Hezbollah heeft er zo langzamerhand genoeg van om telkens de zwarte piet toegespeeld te krijgen. Tja, de wereld op zijn kop.

Vandaag zou er een kabinetszitting zijn om het VN Tribunaal goed te keuren. Dat wil zeggen, vandaag zou het kabinet een wet opstellen en besluiten om die ter goedkeuring aan het parlement voor te leggen. Siniora heeft vanochtend gezegd dat hij bereid is om de zitting uit te stellen indien de sjiietische ministers weer terugkeren in de regering. Hezbollah heeft dit inmiddels van de hand gewezen en gezegd dat ze alleen terugkomen indien ze een blokkerende stem zullen krijgen. Ook hebben ze gezegd dat ze voor het VN Tribunaal zullen stemmen. Er lijkt dus enige beweging in de zaak te zitten.

Nabih Berri, de voorzitter van het parlement, heeft gezegd dat de geplande kabinetszitting voor vandaag als illegaal moet worden beschouwd. Ook de vorige zitting waarin aan de VN toestemming voor het houden van het Tribunaal werd gevraagd, is volgens hem ongrondwettelijk. Zijn houding is belangrijk want het parlement moet ook in zitting bijeenkomen om de wet goed te keuren. Echter, Berri is als enige in staat om het parlement bijeen te roepen. Anders dan in Nederland is het onmogelijk voor parlementariërs om tot een zitting te besluiten. Ze kunnen wel oproepen tot een spoeddebat, maar zelfs als het gehele parlement dit wil, kan Berri dit simpelweg weigeren. Gezien zijn uitspraken dat de recente kabinetszittingen illegaal zijn, is er weinig kans op dat hij het parlement bijeen gaat roepen

De moord op Gemayel had een belangrijke consequentie voor de rechtmatigheid van het kabinet. Men moet namelijk een quorum hebben, een minimum aantal ministers, om besluiten te kunnen nemen. Door de moord op Gemayel was er nog slechts één aanvullende moord nodig om het kabinet buiten werking te stellen doordat het quorum niet meer aanwezig zou zijn. Gelukkig voor Siniora heeft nu een minister die op non-actief was gesteld (na het afbranden van de Deense ambassade in verband met de cartoon rellen van een aantal maanden terug), zijn plaats weer ingenomen en is de regering nu twee boven quorum.

Veel ministers hebben de nacht van vrijdag op zaterdag doorgebracht in het parlementsgebouw om zodoende hun aanwezigheid zeker te stellen. Men was bang voor demonstraties of erger om hun de toegang te beletten en zodoende het besluit uit te stellen.

De rollen qua demonstraties lijken overigens nu omgedraaid: was het eerst Hezbollah die dreigde men demo’s, nu zijn het juist de regeringsgezinde partijen die demonstraties organiseren. Voorafgaand aan de begrafenis op donderdag kwamen al meer dan een half miljoen mensen bijeen en ook voor komende dinsdag staat een demonstratie gepland. Dit kan worden gezien als reactie op Hezbollah/Aoun die niet nalaten de regeringspartijen als een ‘virtuele meerderheid’ te omschrijven. Men wil nu laten zien hoe reëel de meerderheid is en dat men wel degelijk een brede steun onder de bevolking heeft.

Michel Aoun tenslotte heeft het moeilijk. Hij kwam niet zijn condoleances aanbieden aan de nabestaanden van Pierre Gemayel. Dit is hem erg kwalijk genomen door de christenen, zeker omdat men zich goed herinnert dat het de vader van Pierre was, Amin Gemayel, die Aoun indertijd als premier in Libanon aanstelde.

Pierre Gemayel vermoord

Het is weer eens zo ver: opnieuw een belangrijke Libanese politicus vermoord: Pierre Gemayel, een anti-Syrische politicus. En dat terwijl de VN Veiligheidsraad het voorstel tot oprichting van een VN Tribunaal aan het bespreken is.

Erg jammer allemaal.

Hezbollah heeft aangekondigd dat ze gaan demonstreren, maar wil niet zeggen wanneer. Verwacht werd dat ze aanstaande donderdag de straat op gaan. Maar of dit nu doorgaat na de moord op Gemayel is maar de vraag. Laten we alsjeblieft hopen dat het rustig blijft.

En onder het motto "het leven gaat door" gaan we morgen verhuizen naar ons nieuwe appartement. De vorige verhuizing (na het overlijden van mijn schoonmoeder) waren de rellen bij de Deense ambassade. Laat het ditmaal kalm blijven.

Zomaar een grap

Om een indruk te geven van de grappen die in Libanon de ronde doen, hieronder eentje die je zoal hoort:

Syrian President Bashar al-Assad goes to a primary school to give a speech. After his talk he offers question time.

One little boy puts up his hand and Bashar asks what his name is?
"Ali, sir"
"And what is your question, Ali?"
"I have 3 questions, sir.

First, why did Syria rule Lebanon for over 15 years?
Second, why didn't you know who killed Hariri if you were the ruler of Lebanon?
And third, why did you leave Lebanon now?"

Just then the bell rang for recess. Bashar informs the kids that they will continue with the question-answer session after recess.

When the class resumes, Bashar says, "OK, where were we? Oh that's right, question time. Who has a question?"
A different little boy puts up his hand.
Bashar points him out and asks what his name is?
"Mahmoud, sir"
"And what is your question, Mahmoud?"
"I have 5 questions, sir.

First, why did Syria rule Lebanon for over 15 years?
Second, why didn't you know who killed Hariri if you were the ruler of Lebanon then?
Third, why did you leave Lebanon now?
Fourth, why did the recess bell go 20 minutes too early?!
And fifth, where is Ali?!!"

Libanon heeft een Job Cohen nodig

Wat een gerieflijk land, dat Nederland. Een land waar je kunt lachen om iemand die de boel ‘bij elkaar’ probeert te houden, waarbij verdraagzaamheid gelijk als slap wordt uitgelegd. Veel negatieve uitspraken doen over Job Cohen die niet duidelijk durft te zijn, die te lief zou zijn voor de medemens. Ach ja, in een land waar je niet bang hoeft te zijn voor burgeroorlogen zijn dergelijke dingen snel gezegd en geschreven.

In Libanon heeft men juist behoefte aan een Job Cohen, aan iemand die de boel bij elkaar houdt. Tot nu toe was deze rol weggelegd voor premier Siniora en parlementsvoorzitter Berri. Ze voldeden prima aan hun taak, zonder hun zou Libanon allang uit elkaar gevallen zijn. Maar het wordt ze wel verdomd moeilijk gemaakt zo langzamerhand.

Gistermiddag hield Hezbollah leider Nasrallah een toespraak en daar werd met spanning naar uitgekeken: zou hij oproepen tot stakingen of demonstraties? Zo ja, dan was het zaak om extra spullen in te slaan want je weet in dit land maar nooit hoeveel schade vreedzame demonstraties gaan aanrichten.

Gelukkig bleven concrete aankondigingen van demonstraties uit, maar wel zei Nasrallah dat Hezbollah niet ruim van te voren gaat aankondigen wanneer ze gaan demonstreren áls ze gaan demonstreren. Men kan hun mensen in 24 of 12 uur oproepen tot demonstratie, of in 6 uur of zelfs sneller. En inderdaad, Hezbollah is een goedgeorganiseerde beweging die hun mensen zelfs binnen het uur massaal de straat op kan krijgen.

Het voornaamste punt uit de toespraak was de eis van Hezbollah tot ofwel een vetorecht in de regering ofwel vervroegde verkiezingen. Nasrallah stelde dat hij Siniora niet zou toestaan nog langer te regeren. Nasrallah gaat er van uit dat Hezbollah sterker uit vervroegde verkiezingen zou komen. Dat is een interessante gedachte en ergens naïef omdat Hezbollah juist niet zo goed kwam uit de vorige verkiezingen. En die waren juist nog georganiseerd door de pro-Syrische regering. Om dan te denken dat men betere zaken zal doen tijdens verkiezingen onder auspiciën van de huidige anti-Syrische regering, is niet bepaald logisch.

De andere mogelijkheid is die van het vormen van een eenheidsregering. Hierin zou Hezbollah en vrienden dan een blokkerende stem hebben om zodoende te garanderen dat alle besluiten unaniem worden genomen. De regering zegt op haar beurt dat dit nu al het geval is. Met uitzondering van twee besluiten, zijn alle andere besluiten volledig unaniem genomen. Dit is ook de reden wellicht waarom er überhaupt zo weinig beslissingen zijn genomen.

De twee besluiten waarbij unanimiteit ontbrak hadden betrekking op de vorming van het VN Tribunaal. Tijdens het eerste besluit waren de sjiietische ministers in staking, ditmaal zijn ze afgetreden. Uiteraard hadden beide gevallen niets van doen met het VN Tribunaal, want Hezbollah wil vanzelfsprekend ook de volledige waarheid weten. Maar ja, het is niet gek als veel Libanezen daar zo hun vraagtekens bij plaatsen.

Wat opviel in Nasrallah’s speech waren twee zaken:
Nasrallah zei dat men alleen gaat demonstreren als de gehele oppositie het hiermee eens is. Wellicht dat ze een les hebben getrokken uit de Juli oorlog die geheel eenzijdig door Hezbollah was afgekondigd. Nu willen ze juist vanuit een breed draagvlak hun punten naar voren brengen.
Dit is des te meer opvallend omdat de andere sjiietenleider, Berri, zijn steun heeft uitgesproken voor de regering van Siniora, althans hij wil niet dat de regering wordt vervangen en ook vervroegde verkiezingen ziet hij niet zitten. Het is onwaarschijnlijk dat Berri dan wél met demonstraties tegen de regering zal instemmen. Mocht Hezbollah woord houden, dan betekent dit geen eenheid onder de oppositie en derhalve geen demonstraties. Maar goed, waarschijnlijk is dit ijdele hoop helaas.

Het tweede wat me opviel was dat Hezbollah inging op het verwijt dat ze tegen het VN Tribunaal zouden zijn. Geheel onwaar uiteraard. De reden voor het opstappen van de sjiieten ministers was dat men zich onder druk gezet voelde om snel een besluit te nemen over het VN Tribunaal. Men kreeg de tekst vorige week vrijdag (november 10) en men moest afgelopen maandag (november 13)een besluit nemen. Dit was onmogelijk, mede ook omdat de tekst nog moest worden vertaald.

Tja! Ongeloofwaardig dat het geschoolde kader van Hezbollah geen Engelse tekst zou kunnen lezen. Ook een teken dat men zich meer en meer verzet tegen het “imperialistische westen” en dan met name Amerika. Dit thema kwam trouwens regelmatig terug in de speech van Nasrallah. Zo stelde hij dat de regering teveel haar oren laat hangen naar buitenlandse machten en dat als de regering per se wil dat Libanon wordt geregeerd door Amerika, dan kiest Hezbollah liever Syrië als dominante factor.

Daarnaast zei Nasrallah dat Hezbollah geen onstabiele factor is, maar zich juist keurig netjes aan alle Libanese regels en wetten houdt. Hoe dat zich verhoudt tot de eerdere uitspraken van Hezbollah woordvoerders die opriepen tot burgerlijke ongehoorzaamheid bleef helaas onduidelijk. Ook nu weer zei Nasrallah dat hij de huidige regering als ongrondwettelijk en illegaal beschouwd en dat derhalve demonstratieverboden zullen worden genegeerd. Wel zullen eventuele demonstraties een vreedzaam karakter krijgen, al wees hij wel op het gevaar van soennitische infiltranten die er voor zouden kunnen zorgen dat demonstraties uit de hand kunnen lopen.

Het is interessant dat hij specifiek soennitische infiltranten noemt, en niet christelijke infiltranten. Zou dit wellicht te maken hebben met de discussies momenteel in de Arabische wereld over een aanstaand conflict tussen de sjiieten en soennieten? Zo was er afgelopen week een oproep te lezen op een aan Al Qaida gelieerde website tot strijd tegen de sjiietische “honden” in Iran, Irak, Libanon en Syrië en werd met name opgeroepen tot de gewapende strijd tegen Hezbollah. Het lijkt erop dat de burgeroorlog in Irak nu begint over te lopen naar andere landen. Eerder meldde ik al een bomaanslag gericht tegen de ambassade van Saoedi-Arabië die werd toegeschreven aan Al Qaida. Laten we hopen dat het hierbij blijft.

In reactie op de toespraak van Nasrallah, stelde druzenleider Jumblatt (altijd goed voor stevige uitspraken) onomwonden dat Hezbollah uit is op een staatsgreep. Eerst zal men optochten gaan houden in de straat, dan massademonstraties, gevolgd door rellen en onlusten waarna de regering wordt gedwongen af te treden. Hij vervolgde dat de pro-regeringspartijen niet zullen starten met demonstratie, daarbij de mogelijkheid openlatend dat ze wel degelijk tegendemonstraties zullen organiseren.

Saad Hariri, de zoon van de vermoorde premier die het politieke stokje heeft overgenomen, was vriendelijker in toon en stelde dat de regering altijd bereid is te praten over het vormen van een eenheidsregering met een grotere invloed van de oppositie. Voorwaarde is wel dat eerst een aantal zaken wordt besproken om zodoende een gezamenlijke agenda op te stellen.

Dreigende taal - vervolg

De dreiging van mogelijk geweld tussen de oppositie en de overheid neemt steeds verder toe, nu Hezbollah heeft aangekondigd “spoedig” een straatprotest te houden. Ook Michel Aoun heeft zich hierbij aangesloten. Iedereen roept om het hardst dat het vreedzame protesten zou betreffen, maar ja, die beloftes worden uiteraard altijd gedaan aan het begin. Neem bijvoorbeeld de demonstratie waarbij de Deense ambassade in de brand werd gestoken. Ook heel vreedzaam begonnen, maar hou de boel maar eens bij elkaar als de emoties hoog oplopen.

Wat ook niet helpt is de stoere taal van Michel Aoun. Zo heeft de minister van Binnenlandse Zaken aangekondigd geen demonstraties in deze roerige tijden toe te staan en te zullen optreden mochten die toch plaatsvinden. Aoun stelt hierop in een reactie dat de minister zijn “bende” (Engels: gang) maar beter kan thuislaten omdat er anders ongelukken kunnen gebeuren. Vergeet niet, Aoun is de voormalige opperbevelhebber van het leger. Nu spreekt hij dus over een ‘bende’ als hij het over het Libanese leger en de politie heeft. Voeg daarbij zijn opmerking dat “als het eenmaal begint, Siniora nog geen eens tijd heeft om zijn spullen te pakken”, en de toon is gezet.

Ook Hezbollah laat zich niet onbetuigd en stelt dat praten zinloos is en dat de regering klaarblijkelijk alleen nog maar de taal van de straat verstaat. De geestelijke leider van Hezbollah heeft in een officiële verklaring gesteld dat Siniora zijn titel als premier van Libanon is kwijtgeraakt omdat hij niet meer iedereen vertegenwoordigt, maar slechts het belang van één groep. Kortom, Siniora is vogelvrij, of althans geniet niet langer de bescherming en respect die een premier verdient. Opruiende taal derhalve en velen zijn bang voor de mogelijke gevolgen. Mocht het uitdraaien op straatprotesten dan is het maar zeer de vraag hoe vreedzaam deze zullen verlopen.

Qua VN Tribunaal heeft Rusland inmiddels haar twijfels uitgesproken over de instemming die Kofi Anan ontving van premier Siniora omdat president Lahoud juist niet instemt met het Tribunaal. Tja, wat moet je daar ook mee? Geloof je de president of de premier, of zeg je dat ze het eerst onderling maar moeten uitzoeken?

De president maakt internationaal een lachertje van zichzelf door op telkens zeer driftige toon het werk van zijn eigen regering teniet te doen. Op zich wel weer interessant dat juist Rusland hier zo’n moeite mee heeft. Het zal meer zijn ingegeven door antiwesterse sympathieën omdat Frankrijk en Amerika Siniora ondersteunen. Als een ware Pavlov, kiest Rusland dan de andere kant. Eens te meer is Libanon de speelbal van de grote jongens.

Opvallend in dit verband is het bezoek dat de Israëlische premier Olmert bracht aan George Bush deze week. Voor het eerst sinds lange tijden staat Olmert aan de kant van de Libanese regering toen hij zijn zorg uitsprak over Iran en Hezbollah. Olmert heeft er bij Amerika op aangedrongen om de druk op beide landen hoog te houden. Dit is zeer in het belang van Libanon want er waren geruchten als zou Amerika bereid zijn tot gesprekken met Syrië.

De vorige keer dat dergelijke gesprekken plaatsvonden kreeg Syrië de vrije hand in Libanon in ruil voor hun steun aan Amerika tijdens de Eerste Golfoorlog. Het resultaat was het einde van de burgeroorlog in Libanon omdat Syrië met sterke hand deze vrede kon forceren, iets wat tot dan toe niet mogelijk was omdat Amerika dit niet toeliet. De Libanezen zijn bang dat Syrië opnieuw iets dergelijks kan bedingen in ruil voor het niet langer steunen van Iran en sjiietische rebellen in Irak.

De uitslag van de tussentijdse Amerikaanse verkiezingen zijn niet hoopvol voor de Libanezen. De Democraten hebben al laten weten een realistische politiek te willen voeren, in tegenstelling tot de ideologische politiek van Bush. Onderdeel van deze realistische politiek is het engageren van landen als Syrië en Iran. Op zich niets mis mee, sterker, het is de hoogste tijd dat men met elkaar gaat praten, maar het valt wel te hopen dat Libanon haar onafhankelijkheid blijft behouden.

Terug naar het VN Tribunaal. Er is nog een lange weg te gaan ondanks dat de Libanese regering officieel heeft gevraagd om de oprichting van dit Tribunaal. De president heeft juist gevraagd om dit niet te doen en de bal is nu in de hoek van Kofi Anan. Naar verwachting zal de VN Veiligheidsraad spoedig bijeenkomen om een besluit te nemen. Mocht dat lukken, wat voornamelijk van Rusland afhangt, dan stuurt de VN een definitief verzoek naar Libanon. Het Libanese parlement moet dan een wet aannemen ter oprichting van het Tribunaal….

Die laatste stap zal wel eens knap lastig kunnen worden omdat de parlementsvoorzitter Berri al publiekelijk heeft gesteld dat de huidige regering haar legitimiteit heeft verloren en per direct zou moeten opstappen. Het valt te verwachten dat Berri niet staat te springen op het in behandeling nemen van het wetsvoorstel tot oprichting van het Tribunaal. En Berri is oppermachtig: als hij het wetsvoorstel niet op de agenda zet, dan wordt het niet besproken. Daar kan Weisglas jaloers op zijn. Voor Libanon is het in ieder geval afwachten geblazen wat Berri gaat doen, maar zonder onderliggend akkoord zal er weinig gebeuren, is de verwachting.

Dus hoe dit op te lossen? Zoals altijd: in de achterkamertjes. Daar is men blijkbaar al druk bezig om met elkaar te overleggen en er schijnt een doorbraak mogelijk te zijn. Walid Jumblatt heeft al gezegd dat Hezbollah meer macht kan krijgen, zelfs het felbegeerde vetorecht, indien men akkoord gaat met een nieuwe president en met het VN Tribunaal.

Anderen zijn zo ver nog niet omdat men deze concessies teveel vindt. Daar zit wel wat in: waarom moeten Hezbollah/Aoun zonodig worden overgehaald tot het VN Tribunaal? Willen zij de waarheid achter de moord op Hariri en anderen dan niet weten? Dat lijkt toch een moeilijk verdedigbare positie en men vindt dan ook dat Hezbollah echte concessies zou moeten doen: meer zetels in het parlement in ruil voor het opgeven van de wapens, bijvoorbeeld. Of althans, het accepteren van afbakening van de grens met Syrië en het wederzijds uitwisselen van diplomaten gecombineerd met het vragen aan Syrië om officieel te erkennen dat de Shebaa boerderijen aan Libanon toekomen, iets wat nog steeds niet is gebeurd.

Maar ja, elk van deze punten zijn momenteel ‘breekpunten’ voor de onderhandelingen.

Wat een week!

Eindelijk weer tijd om te posten. Eerst was ik flink ziek, toen op zakenreis naar Dubai voor een paar dagen en nu weer terug in Beiroet.

Er is een hoop gebeurd. In de vorige post melde ik dat er Ronde Tafel Gesprekken gaande waren en dat deze voor 48 waren geschorst. Bij hervatting van de gesprekken bleek dat overeenstemming ver was te zoeken en afgelopen zaterdag spatte de dialoog als een zeepbel uiteen. De spanning was te snijden, mede ook door het dreigement van Hezbollah om naar de straat te gaan voor massademonstraties.

Inmiddels is de situatie nog chaotischer geworden omdat een deel van de regering is opgestapt: alle sjiieten en één christelijke minister (gelieerd aan Michel Aoun) hebben hun positie opgezegd. Hoewel niet uitgesproken als zodanig, vermoeden velen dat de ware reden niet het stuklopen van de Ronde Tafel gesprekken is, maar de agenda van het kabinet voor afgelopen maandag: daarop stond het nemen van een besluit aangaande het VN tribunaal naar aanleiding van de moord op Rafiq Hariri vorig jaar. Twee dagen voorafgaand aan deze kabinetsbespreking zijn de sjiieten opgestapt.

Opvallend is dat nu de tweede keer is dat de sjiietische ministers hun werk hebben gestaakt. De eerste keer was eveneens rondom het VN tribunaal. Toen lag er een verzoek om het mandaat van het tribunaal uit te breiden met andere aanslagen die zijn gepleegd op vooraanstaande Libanezen in de recente maanden. Na een week of wat gestaakt te hebben, kwamen de sjiietische ministers weer terug.

Ditmaal staken ze niet, maar hebben ze hun ontslag aangeboden. De premier moet het ontslag van een minister officieel accepteren. En jawel: premier Siniora heeft het collectieve ontslag geweigerd. Dit creëert een interessante situatie want de ministers zijn nog officieel minister, maar ze weigeren hun werk uit te voeren.

Ondanks het opstappen van de sjiietische ministers kwam de regering in vergadering bijeen afgelopen maandag en men heeft besloten tot het houden van het VN Tribunaal. Dit besluit was mogelijk omdat het grondwettelijke quorum is gehaald, volgens de voorstanders. Nee, zeggen anderen, dit besluit is onwettig omdat de grondwet voorschrijft dat het kabinet een weerspiegeling moet zijn van alle Libanezen.

Hoe dan ook, zowel president Lahoud als parlementsvoorzitter Berri beschouwen het besluit als illegaal en vinden dat het kabinet zo spoedig mogelijk moet opstappen en plaats moet maken voor een eenheidsregering waarin Hezbollah en Michel Aoun tenminste eenderde deel van de zetels zou moeten hebben. Hiermee kan men namelijk besluiten tegenhouden. De regeringsgezinde politici voelen hier uiteraard niets voor.

Om de zaak nog gecompliceerder te maken hebben zowel Siniora als Lahoud een brief gestuurd naar Kofi Anan van de VN. Siniora die met vreugde aankondigt dat Libanon het VN Tribunaal heeft geaccepteerd en Lahoud die Anan dringend verzoekt de brief van Siniora als illegaal te beschouwen omdat alleen de president bevoegd is tot het nemen van dergelijke besluiten en dat de Libanese regering sowieso illegaal bezig is momenteel. Je zult Anan maar zijn!

Over al de politieke onrust ligt de dreiging van straatgeweld. Hezbollah schijnt nog steeds van plan te zijn om massale straatdemonstraties te houden om daarmee de regering te bewegen hen meer invloed te geven. De minister van Binnenlandse Zaken heeft al aangekondigd geen vergunning te zullen afgeven voor dergelijke demonstraties. In reactie daarop heeft Hezbollah gezegd dat ze desnoods burgerlijk ongehoorzaam zullen zijn, als middel van verzet tegen een regering die in hun ogen alle steun is kwijtgeraakt en feitelijk ongrondwettelijk functioneert.

Democratie met de D van dictator

Wonend in Libanon besef je meer en meer dat democratie een leuk tijdverdrijf is voor mensen in de eerste wereld. Gezellig, verkiezingen, je flink druk maken over stemcomputers en met open ogen volhouden dat het wél ergens over gaat. Dat de keuze tussen Bos of Balkenende van doorslaggevend belang is voor de koers voor de komende vier jaar.

Veel zwevende kiezers ook die hun nachtrust aan het verliezen zijn want de keuze is verdraaid lastig. Het is zeker niet eenvoudig als eerzame burger om de verantwoordelijkheid voor het hele land met je mee te torsen. Als je voor persoon A kies, krijg je persoon B erbij. Kies je voor voortzetting van het huidige beleid of is het juist de hoogste tijd voor een koersverandering? Ga er maar aan staan.

Maar, ondanks alle ontberingen die de bewuste burgers zich op de hals halen met democratie, twijfelt niemand aan het nut. Democratie, dat is een feit, is het best denkbare. Democratie plus een flinke scheut marktwerking en het einde van de geschiedenis zou zich als vanzelf aandienen, aldus Fukuyama een paar jaren terug. En och, wat klonk dat redelijk.

Welnu, het gemak waarmee je altijd veronderstelt dat democratie de ultieme staatsvorm is, krijgt een flinke knauw als je je bevindt in Libanon.

Democratie, zo blijkt dan opeens, is met name geschikt voor die landen waar iedereen het eigenlijk wel met elkaar eens is. Zeg maar voor landen zoals Nederland waar de discussie met name achter de komma wordt gevoerd: 2,2 of 2,3 procent erbij. Landen waarbij vakbonden en werkgevers elkaar de ‘oorlog’ verklaren over een onoverbrugbaar verschil van 0,3% En maar volhouden dat het wél ergens over gaat. Landen waarin politici en bestuurders tot het uiterste moeten gaan om de verschillen duidelijk te maken, terwijl iedereen eigenlijk wel weet dat het land niet naar de filistijnen gaat als de andere partij aan de macht zou komen.

Democratie, zo zou wel eens de conclusie kunnen luiden, is met name geschikt in die situaties waarin ze zo goed als overbodig is. Of, om het vriendelijker te zeggen, democratie functioneert het beste als een onzichtbare scheidsrechter tijdens een voetbalwedstrijd: hoe minder je ervan merkt, hoe beter het is.

Het is behelpen geblazen voor een land als Libanon waar de minderheid buiten spel staat, waar democratie wordt gezien als dictatuur van de meerderheid. En geef Hezbollah eens ongelijk: de sjiieten vertegenwoordigen tussen de 25 en 40 procent van de bevolking, maar dat wordt niet politiek vertaald in kamerzetels. Men voelt zich, met reden dunkt me, buiten spel gezet. Democratie of dictatuur door de meerderheid?

Hoe waardevol is democratie in een land waar de meningsverschillen over kernzaken gaan, zoals oorlog en vrede? Kijken we naar de recente discussie in Libanon dan zien we dat democratische oplossingen ver weg zijn. Zo wil Hezbollah haar 33 duizend raketten niet opgeven. Wel heeft Hezbollah plechtig beloofd dat ze deze alleen zullen inzetten ten goede van Libanon. Echt gerust zijn de overige Libanezen hier niet op, want wie bepaalt eigenlijk het “belang van Libanon”? Het zou zo maar kunnen gebeuren dat Hezbollah eenzijdig beslist wat goed is en wat niet. Precedenten, zo zegt men, voor dit unilaterale gedrag zijn ruimschoots voorradig, te beginnen met de Juli Oorlog.

Het valt moeilijk in te zien hoe men het hier over eens kan worden langs democratische weg. De meerderheid beslist, maar wat als de minderheid een groot wapenarsenaal heeft?

De minderheid heeft ook de wens uitgesproken om een vetorecht in de regering te hebben middels ten minste 1/3 deel van de ministerzetels. Zodoende kan men alle besluiten, indien nodig, tegenhouden. De regering voelt daar weinig voor omdat, zo zegt men, de huidige samenstelling het resultaat is van democratische verkiezingen. Wel is men bereid om een aantal extra ministerzetels te creëren om zodoende de oppositie meer invloed te laten hebben. Maar ja, zegt de oppositie op haar beurt, zolang de meerderheid beslist, maakt het niet uit of de minderheid 1% is of 49,9%

Om al deze zaken eens goed “door te spreken” houdt men sinds maandag conclaaf in het regeringsgebouw voor een vervolg van de Ronde Tafel Gesprekken. Deze worden gevoerd door alle leiders van de belangrijke politieke partijen in Libanon en zijn bedoeld als een officieel “achterkamertje”. Groot voordeel is dat de oppositie hierbij meer betrokken kan zijn dan via de officiële kanalen waar ze immers maar beperkte invloed hebben. Aan een ronde tafel is iedereen echter gelijk, iets wat democratie helaas niet kan bieden.

Wat de zaak heeft gecompliceerd was het dreigement, let wel dreigement, van Hezbollah om de straat op te gaan als de Ronde Tafel Gesprekken geen resultaat zouden opleveren voor volgende week maandag. Het mes op tafel, derhalve. Die gedachte werd nog eens versterkt door kamervoorzitter Berri die in het weekend opmerkte dat ‘de straat opgaan’ door Hezbollah niet een gezellige dagexcursie zou betreffen. Wat het wél zou inhouden vertelde hij niet, maar dat was voor de goede verstaander natuurlijk ook helemaal niet nodig.

De regeringsgezinde christelijk leider Samir Geagea dreigde vervolgens doodleuk terug door te stellen dat hij in dat geval zíjn mensen zou oproepen voor een tegendemonstratie. Hierop riep Hezbollah moord en brand omdat Geagea zou aanzetten tot escalatie, want je weet immers maar nooit wat er kan gebeuren als voor- en tegenstanders de straat opgaan. Nou, zegt Gaegae, als demonstraties inderdaad zo gevaarlijk zijn, dan moet Hezbollah haar plan voor demonstraties maar eens herzien. Nee, het is ons democratische recht om demonstraties te houden. Ja, maar in dat geval mogen wij ook de straat op. Nee, wij zeiden het eerst. Ja, maar de straat is van iedereen…En zo voort en zo verder.

Het is een ware klucht, jammer alleen dat je er niet om kunt lachen gezien de dreiging van burgeroorlog die telkens over deze uitspraken hangt.

De Ronde Tafel Gesprekken zijn na de tweede dag inmiddels geschorst voor 48 uur. Klaarblijkelijk liepen de emoties hoog op en heeft men tijd nodig om tot bedaren te komen. Aangezien Nasrallah niet aanwezig kan zijn omdat hij nog steeds op de dodenlijst van Israël staat, heeft hij een vertegenwoordiger gestuurd, ene Raad. In tegenstelling tot de rustige, bedaarde persoonlijkheid van Nasrallah, is Raad een opgewonden standje die al na één dag constateerde dat er weinig hoop was tot overeenstemming en dat dit zijn indruk bevestigde van de onwelwillendheid en arrogantie van de meerderheid.

Hierop zei Saad Hariri hij zich niet bepaald comfortabel voelde met het dreigement van massademonstraties dat eerder was uitgesproken, zeker niet nu Hezbollah er blijkbaar op uit is om de gesprekken te laten mislukken. Na een heftige ontkenning van Raad voegde druzenleider Jumblatt daar fijntjes aan toe dat hij persoonlijk de wijsheid van Nasrallah deerlijk miste, met alle respect natuurlijk voor de geachte afgevaardigde Raad. Voeg er een valse grijns aan toe en weet dat Jumblatt en Nasrallah zo ongeveer aartsvijanden zijn. Ja, de sfeer was nu niet bepaald gezellig te noemen.

Afin, voorzitter Berri heeft vervolgens besloten tot een schorsing van 48 uur. Dat geeft de heren politici de tijd om in de achterkamertjes van de achterkamer naar oplossingen te zoeken. Soms verlang je in dit land naar een gezegende en beschaafde dictator die het beste voor heeft met zijn land. Dan zou je van een hoop problemen af zijn. Jaloers kijken veel Libanezen naar de Oliestaten waar men weliswaar geen democratie, persvrijheid en meer van dat soort zaken kent, maar waar de elektriciteit het tenminste 24 uur per dag doet, waar genoeg werk is en waar de toekomst beduidend zekerder is dan in Libanon.

De wapens van Hezbollah

Het is meestal vermakelijk om de kranten hier te lezen omdat zoveel berichten elkaar tegenspreken of anderszins onlogisch zijn. Zo ook aangaande de wapens van Hezbollah.

Op dinsdag verklaarde de leider van Hezbollah, Sayyed Hassan Nasrallah, dat zijn groep het arsenaal aan raketten had aangevuld de afgelopen weken en dat ze nu 33 duizend raketten hebben, terwijl ze voor de Juli Oorlog "slechts" 22 duizend raketten hadden. Die extra raketten moeten dus op de een of andere manier het land zijn binnengesmokkeld. Dit is ook bevestigd door de VN representant voor Libanon.

Gisteren echter verklaarde de minister van Buitenlandse Zaken dat er geen enkel wapen Libanon is binnengesmokkeld en dat de hoge veiligheidsmaatregelen dit sowieso onmogelijk maken.

Op de vraag hoe Hezbollah dan haar rakettenvoorraad had aangezuiverd, moest hij helaas het antwoord schuldig blijven.

Ik geef toe, je moet er van houden, maar ik schiet altijd weer in de lach als ik dit soort berichten lees!

“De president is een landverrader”

Kijk, dat zijn nog eens krantenkoppen. Wat is er aan de hand? Maandag heeft president Lahoud verklaard dat hij enkele bezwaren heeft tegen het VN tribunaal dat nu in oprichting is. Doel van het tribunaal is om de schuldigen vast te stellen van de moord op Rafiq Hariri op 14 februari 2005. De bezwaren van Lahoud waren enerzijds de naamgeving van het tribunaal. De voorlopige naam is Libanon Tribunaal. Volgens Lahoud stelt dit Libanon in een kwaad daglicht omdat mensen dan associaties krijgen met het Joegoslavië Tribunaal of het Rwanda Tribunaal. Maar in het Libanon Tribunaal is Libanon juist slachtoffer, niet dader.

Anderzijds voelt Lahoud zich gepasseerd omdat hij als president van Libanon niet eens is geconsulteerd en dat terwijl de president zijn goedkeuring moet geven aan alle internationale verdragen.

In reactie op deze kritiek heeft Druzenleider Walid Jumblatt de president van landverraad beschuldigd. Immers, zo luidt zijn redering, iedereen die tegen het tribunaal is, heeft iets te verbergen. Tevens veegt hij de vloer aan met het argument dat Libanon slachtoffer is, niet dader. Hij wijst er op dat momenteel de vier hoogste veiligheidschefs gevangen zitten, waaronder het hoofd van de Binnenlandse Veiligheidsdienst en het hoofd van de Presidentiële Garde. Om dan te beweren dat Libanon niet bij de aanslag betrokken was, gaat Jumblatt veel te ver.

Sterker, hij heeft al vaak geroepen dat Lahoud per definitie er ook bij betrokken moest zijn geweest. Het kan immers niet bestaan dat de vier hoogste veiligheidschefs van betrokkenheid worden beschuldigd, maar dat de president van niets wist. Of hij wist er wel van en dan is hij schuldig, of hij zou er van hebben moeten weten. Ook dan is hij schuldig wegens plichtverzuim, aldus Jumblatt.

De beschuldiging van landverraad is overigens interessant omdat dit één van de weinige redenen is waardoor een president kan worden gedwongen om af te treden. En dat is nu juist iets waar Jumblatt c.s. al sinds de verlenging van het mandaat van Lahoud in oktober 2004 op uit zijn.

Minstens net zo interessant is het feit dat Jumblatt überhaupt deze beschuldiging uit. Op het beledigen van het staatshoofd staat opheffing van politieke immuniteit en ook gevangenisstraf en hij riskeert hiermee dus wel het nodige. Blijkbaar schat hij de president dusdanig zwak in, dat hij dit risico wel durft te nemen. Niet zo verwonderlijk gezien de reactie van Bolton, de Amerikaanse ambassadeur bij de VN op de uitspraken van Lahoud: “we weten allemaal dat Lahoud een spreekbuis is voor Syrië”. Het zal je maar gezegd worden.

Een andere interessante ontwikkeling is de relatie tussen Lahoud en minister van Justitie Charles Rizk. Deze wordt beschouwd als een vertrouweling van Lahoud, maar er schijnt trouble in paradise te zijn. In een reactie op de beschuldigingen van Jumblatt en anderen, heeft Lahoud gisteren een verklaring uitgegeven waarin hij schrijft dat Charles Rizk gelogen heeft toen hij indertijd beloofde om alle voorstellen aangaande het VN tribunaal voor te leggen aan de president. Dit is niet gebeurd en hij heeft vervolgens Rizk op het matje geroepen en hem opgedragen voortaan de president bij alles te betrekken. Ook dit is niet gebeurd, althans niet voldoende volgens Lahoud.

Mocht Rizk inderdaad een vertrouweling zijn van Lahoud, dan zijn dergelijke publieke uitspraken waarin Rizk als onbetrouwbaar wordt weggezet een teken aan de wand: zelfs mensen die dicht bij Lahoud staan, nemen afstand. Of zou het kunnen zijn, dat dit onderdeel uitmaakt van een slim complot om Rizk klaar te stomen voor het presidentschap. Als vertrouweling van Lahoud mist hij het nodige aanzien, maar door zo openlijk te breken met Lahoud wordt Rizk’s imago wat opgepoetst. Onwaarschijnlijk? Zeker! Juist daarom soms eerder waar in de caleidoscoop die Libanon heet.